Wskazówki dla Autorów

„Śląsk”, jak piszemy na każdej okładce, jest miesięcznikiem społeczno-kulturalnym. Takie zaklasyfikowanie wyznacza pewne ogólne ramy tematyczne i każe stosować zasady publikowania właściwe tego rodzaju czasopismom. Stąd też unikamy, jeśli to możliwe, stylu naukowego, charakteryzującego się m.in. obszerną bibliografią. Rezygnujemy też z tonu sensacyjnego, właściwego raczej dziennikom. Zakładamy, że Czytelnikiem „Śląska” jest osoba ogólnie zorientowana w problematyce regionalnej, społecznej i kulturalnej, zapewne jest to specjalista w swojej dziedzinie, ale niekoniecznie znawca tematyki, poruszanej w danym artykule. Takie wyobrażenie wirtualnego Czytelnika kształtuje sposób redagowania każdego tekstu i całego numeru. Niniejsze wskazówki należy więc traktować jako pomoc w pracy, natomiast jeżeli dany artykuł wymaga odstąpienia od tych zaleceń – odstępujemy.

Liczba znaków

Pewne szczegółowe wymagania wynikają z przyjętego formatu strony (A4) i ogólnego stylu pisma. Większość artykułów drukujemy w trzech szpaltach. Ważna informacja: standardowa szpalta „blachy” – czyli tekstu litego, bez ilustracji i śródtytułów – zawiera u nas ok. 2.500 znaków, liczonych ze spacjami. Oznacza to, że na jednej stronie miesięcznika „Śląsk” może zmieścić się 7.500 znaków. Jednakże staramy się unikać „blachy”. Na każdej stronie powinna być jakaś ilustracja, a tekst powinien być rozbity śródtytułami. Tu jednak są różne wyjątki, np. w dziale PROZA drukujemy w dwóch szpaltach, a wiersze – tak jak się same ułożą.

Ze względu na częste skanowanie i kserowanie naszych publikacji staramy się, by wszystkie artykuły zajmowały dokładnie jedną stronę lub dokładnie dwie, trzy lub cztery strony. Czasami zamieszczamy też dłuższe teksty, ale przyjmujemy, że czterech stron raczej nie należy przekraczać. Na pierwszej stronie każdego materiału musi być tytuł. To odejmuje prawie 1.000 znaków i sprawia, że na pierwszej stronie zmieści się max 6.500 znaków. Jeżeli pojawi się ilustracja, liczba znaków odpowiednio spada. Na każdej następnej stronie powinna znaleźć się jakaś grafika. Zalecamy stosowanie śródtytułów, co również ogranicza liczbę znaków na stronie (można tę stratę wyliczyć tak: minus 100 znaków na każdy śródtytuł). W artykule dłuższym jedna strona może być bez ilustracji, ale ze śródtytułami. Z tego wszystkiego wynikają następujące preferencje co do długości tekstów.

1. Artykuł jednostronicowy – 5.000 znaków plus tytuł, plus ilustracja.
2. Artykuł dwustronicowy – 10.000 do 12.000 znaków plus ze dwie ilustracje.
3. Artykuł trzystronicowy – niezalecany, 16.000 znaków i kilka ilustracji.
4. Artykuł czterostronicowy – do 24.000 znaków i kilka ilustracji.

Tytuł

Bardzo usilnie prosimy o jak najkrótsze tytuły. Dwa, trzy wyrazy, do 20 liter. Można też dać nadtytuł lub podtytuł, zawierający jakieś dopowiedzenie. Jeżeli jednak tytuł z ważnych powodów musi być dłuższy, to oczywiście będzie wydrukowany dłuższy. Niekiedy jednak, już podczas redagowania numeru, musimy skrócić tytuł, by zmieścić tekst. Prosimy Autorów, by wzięli pod uwagę, że zamieszczone w „Śląsku” artykuły pojawiają się w różnych wzmiankach i bibliografiach. Im krótszy tytuł, tym łatwiej mu znaleźć się w tekście innego Autora.

Kolor

Standardowy numer „Śląska”, nie licząc okładki, zawiera 80 stron, z czego 8 – to wkładki kolorowe. Poświęcamy te wkładki na prezentacje artystyczne. Zwykłe zdjęcia, infografiki i rysunki drukujemy na stronach czarno-białych. Jeżeli jednak kolor na danym zdjęciu czy mapie odgrywa istotną rolę, to takie ilustracje też dajemy na stronę kolorową. Dotyczy to zwłaszcza artykułów, do których Autor dołączył warte publikacji kolorowe fotografie. Można również wysyłać do redakcji propozycje obrazów, nadających się na okładkę. Tu jednak kolejka może być długa.

Ilustracje tylko .JPG

Standardowe zdjęcie czarno-białe, drukowane na szerokość dwóch szpalt (11,5 cm), powinno być dostarczone w pliku .JPG nie „lżejszym” niż 200 kB. Na stronach kolorowych staramy się zamieszczać możliwie duże reprodukcje: albo dwie formatu A5-, albo jedną na całe A4- (‘minus’ na marginesy). Tu już wymagania mają charakter profesjonalny. Minimum 1 MB na format A5 albo 3 MB na całą stronę. Oczywiście – wielokrotnie musimy drukować gorsze zdjęcia, ale wtedy mocno je zmniejszamy lub godzimy się (niechętnie) na niższą jakość. Korzystamy też ze sztucznej inteligencji, by „poprawiła” zdjęcie, jak należy. Zdajemy sobie sprawę, że Autor nie da nam lepszej fotki, niż ma, ale prosimy pamiętać o Czytelniku i od razu przygotowywać materiał o akceptowalnej jakości.

Bardzo cenne są drobne rysuneczki, urozmaicające tekst. Ponadto infografiki, karykatury i inne rzadko spotykane formy graficzne. To wszystko należy wysyłać również w plikach .JPG, choć dajemy sobie radę z konwertowaniem różnych formatów. To jednak zawsze sprawia kłopot i z różnych powodów może się nie udać.

Wysyłka

Wszystkie teksty i ilustracje dostarczamy do Redakcji drogą mailową. Każda ilustracja musi być w odrębnym pliku .JPG. Prosimy nie wysyłać ilustracji osadzonych w plikach tekstowych oraz w innym formacie niż .JPG. Natomiast teksty mogą być w różnych formatach, choć preferujemy .DOC i .DOCX. Jeżeli ma to znaczenie – w tekście zaznaczamy czerwonymi literami, gdzie ma się pojawić dana ilustracja, ale jej nie wstawiamy. Nie wysyłajmy więcej zdjęć „do wyboru” niż trzeba. Można natomiast dać o jedną ilustrację więcej w roli „rezerwy” na wypadek, gdyby po składzie tekstu pojawiło się miejsce na dodatkowe zdjęcie.

Nazwy plików

Nazwy plików tekstowych powinny zaczynać się od nazwiska, dalej należy wpisać pierwsze wyrazy tytułu, np.: „Kowalski. W Rybniku.docx”. Dzięki temu – wśród setek innych materiałów możemy łatwiej zarchiwizować, a następnie odnaleźć dany tekst. Więcej kłopotu sprawiają nazwy plików graficznych. Należy w nazwie wpisać to, co powinno znaleźć się w podpisie pod ilustracją z uwzględnieniem nazwiska fotografa lub grafika. Jeżeli jednak podpis nie może zmieścić się w nazwie pliku, bo np. zawiera nieakceptowalne znaki, na końcu artykułu dopisujemy (kontrastowym kolorem) podrozdział „Podpisy pod zdjęciami” i tam już można wpisać, co trzeba, pamiętając zawsze o imieniu i nazwisku fotografa.

Czego należy unikać

Tekst przed wysyłką sprowadzamy do jednolitego sposobu formatowania. Jeżeli muszą być tabele lub schematy – lepiej żeby były w osobnym pliku z właściwym opisem w nazwie pliku. Natomiast kategorycznie unikamy tzw. „pól tekstowych”. Takie pola nie są widziane przez program do składu i mogą po prostu niezauważenie wypaść. Nie podkreślamy wyrazów i zapominamy o druku rozstrzelonym. To przystoi maszynie do pisania, ale nie komputerowi i fatalnie się składa w wąskich szpaltach. Generalna rada: żadnych udziwnień! Jeżeli jednak coś nadzwyczajnego musi znaleźć się w tekście, prosimy zasygnalizować to w mailu redaktorowi przyjmującemu dany materiał. Pewne osobliwości można wydrukować, innych nie.

A polityka?

„Śląsk” jest nieprzerwanie wydawany od roku 1995. W tym czasie rządziły różne partie i różne bywały opozycje. Dziś każde stronnictwo ma swoje media i tam kierujemy zainteresowanych walką wyborczą. Wśród Autorów i Czytelników „Śląska” są zwolennicy różnych opcji. Ale cel główny naszego miesięcznika mieści się w jego tytule. Jeżeli politykę rozumieć jako roztropną pracę na rzecz dobra wspólnego, to opublikowanie każdego numeru „Śląska” jest polityką. Ta praca nie musi mieć koloru żadnej partii. „Śląsk”, jak piszemy na każdej okładce, jest miesięcznikiem społeczno-kulturalnym. I taki „Śląsk” jest Śląskowi potrzebny.

autor: Redakcja